Article Summary
Di Malaysia, separuh daripada populasi dewasa mengalami kegemukan atau obesiti antara faktor utama yang menyumbang kepada rintangan insulin dan peningkatan kes Diabetes Mellitus Jenis 2 (T2DM).

---

 

SERDANG, 21 Mac – Di Malaysia, separuh daripada populasi dewasa mengalami kegemukan atau obesiti antara faktor utama yang menyumbang kepada rintangan insulin dan peningkatan kes Diabetes Mellitus Jenis 2 (T2DM).

 

Kini, dianggarkan 1 daripada 6 rakyat menghidap diabetes, namun hanya 30% pesakit berjaya mengawal paras gula darah mereka dengan berkesan.

 

Kawalan gula yang konsisten penting bukan sahaja sepanjang Ramadan, tetapi juga selepasnya bagi mengelakkan lonjakan paras gula yang boleh membawa kepada pelbagai komplikasi kronik.

 

Timbalan Dekan (Akademik Sains Kesihatan dan Hal Ehwal Pelajar & Alumni), Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan (FPSK), Universiti Putra Malaysia (UPM), Prof. Dr. Barakatun Nisak Mohd Yusof, berkata individu yang sihat juga boleh mengalami lonjakan gula darah selepas Ramadan.

 

“Rakyat Asia secara genetik lebih cenderung mengalami kenaikan gula darah yang cepat dan tinggi, walaupun mempunyai BMI lebih rendah berbanding individu dari Barat.

 

“Dengan jumlah pengambilan karbohidrat yang sama, individu Asia lebih mudah mengalami respon glukosa yang lebih besar menjadikan mereka lebih berisiko terhadap masalah metabolik,” katanya.

 

Bagi pesakit diabetes, Prof. Dr. Barakatun Nisak berkata lonjakan gula darah selepas Ramadan lebih ketara kerana mereka sudah mengalami rintangan insulin, keadaan di mana tubuh tidak dapat menggunakan insulin dengan berkesan untuk mengawal paras glukosa darah.

 

“Selepas sebulan berpuasa, perubahan mendadak dalam corak pemakanan dan peningkatan pengambilan makanan tinggi karbohidrat boleh memburukkan kawalan gula darah, meningkatkan risiko komplikasi seperti hiperglisemia dan penyakit kardiovaskular,” katanya.

 

Beliau yang juga mempunyai dalam pemakanan klinikal dan diabetes berkata, bukan hanya selepas Ramadan tetapi sepanjang masa, terdapat makanan dan minuman yang perlu dikawal atau dielakkan kerana boleh menyebabkan lonjakan gula darah yang cepat.

 

“Di Malaysia banyak makanan tradisional seperti kuih-muih, air manis dan nasi putih mengandungi karbohidrat yang tinggi serta mempunyai indeks glisemik (GI) yang tinggi. Makanan ini mudah dihadam dan diserap dengan cepat, menyebabkan paras gula darah naik mendadak selepas makan,” katanya.

 

Tambah beliau, cabaran utama masyarakat antaranya sukar mencari makanan rendah GI dalam diet harian kita, kerana kebanyakan makanan ruji rakyat Malaysia, seperti nasi putih dan roti putih yang berada dalam kategori GI tinggi.

 

“Minuman manis seperti teh tarik, sirap, dan minuman berkarbonat turut menyumbang kepada lonjakan gula darah yang lebih cepat,” katanya.

 

 

Prof. Dr. Barakatun Nisak berkata, cara terbaik untuk mengurangkan keinginan terhadap makanan manis selepas sebulan berpuasa yang boleh diamalkan iaitu memilih sumber manis semula jadi, tingkatkan protein dan serat, makan secara teratur, kurangkan gula secara berperingkat, elakkan makanan proses dan kawal persekitaran dengan tidak menyimpan makanan manis di rumah serta alihkan perhatian dengan aktiviti lain.

 

“Sebenarnya terdapat makanan tempatan yang boleh membantu mengawal paras gula dalam darah secara semula jadi iaitu sayur-sayuran seperti bayam, kangkung, sawi, peria katak, dan ulam-ulaman bukan sahaja kaya dengan serat tetapi juga membantu mengurangkan keinginan makan berlebihan.

 

“Makanan tinggi protein dan berserat contohnya tempeh, dal, kacang kuda, kacang merah, dan oat mengawal gula darah dengan melambatkan penyerapan glukosa serta memberikan rasa kenyang lebih lama,” katanya.

 

Beliau berkata, peranan serat larut air seperti dalam oat, kekacang, dan buah-buahan membentuk gel dalam usus yang melambatkan penyerapan glukosa dan membantu mengawal lonjakan gula darah.

 

“Protein pula merangsang hormon GLP-1, yang melambatkan pengosongan perut, meningkatkan sensitiviti insulin, dan mengurangkan rasa lapar. Untuk gabungan karbohidrat rendah GI, serat larut, dan protein dalam diet harian membantu mengekalkan gula darah stabil, mengawal selera makan, dan mengurangkan risiko diabetes,” katanya.

 

 

 

Prof. Dr. Barakatun Nisak turut mengulas tentang teknik kawalan bahagian makanan (portion control) yang boleh membantu dalam menguruskan gula dalam darah dengan mengawal saiz hidangan membantu mengelakkan lonjakan gula darah dengan memastikan pengambilan karbohidrat berada pada tahap yang terkawal.

 

“Kurangkan beban glukosa, seimbangkan komponen makanan, makan secara perlahan serta gunakan pinggan kecil kerana secara psikologi, ini membantu mengawal kuantiti makanan tanpa rasa kekurangan,” katanya.

 

Beliau berkata, menggantikan gula bukan sekadar mencari pemanis alternatif tetapi bermula dengan mengubah minda dan memilih pilihan semula jadi.

 

“Gunakan buah segar, kayu manis, atau serbuk koko untuk rasa manis tanpa lonjakan gula darah. Kurangkan gula secara beransur-ansur dalam minuman supaya deria rasa menyesuaikan diri. Jika perlu, pemanis seperti stevia atau eritritol boleh digunakan, tetapi hanya sebagai pilihan terakhir.

 

“Latih deria rasa dengan kurangkan gula beransur-ansur, amalkan mindful eating dan elakkan ‘emotional eating’ dengan mencari alternatif selain makanan manis dan ubah persekitaran dengan tidak menyimpan makanan tinggi gula serta tetapkan matlamat realistik seperti mengurangkan gula dalam minuman,” katanya.

Date of Input: 28/03/2025 | Updated: 28/03/2025 | hairul_nizam